27 czerwca dzień poświęcony Matce Bożej Nieustającej Pomocy

Ci, którzy kochają Maryję, nazywają Ją Matką. Można powiedzieć, że nie potrafią nazywać jej w inny sposób, gdyż ona zrodziła nas do życia na Kalwarii, ofiarowując swego Syna dla naszego odkupienia.
(Św. Alfons Liguori: Uwielbienia Maryi)

Jednym z najbardziej znanych wśród chrześcijan wezwań odnoszących się do Matki Bożej jest wezwanie„Nieustająca Pomoc”, zwłaszcza wśród najbardziej smutnych i potrzebujących, którzy odczuwają szczególnie wielką potrzebę miłości i opieki. Oryginał obrazu Nieustającej Pomocy jest wschodnią ikoną przedstawiającą Matkę Bożą Bolesną. Ikona ta została namalowana, aby pobudzać naszą nadzieję i ożywiać nasza modlitwę. Jej duchowe przesłanie jest ważniejsze od jej artystycznego piękna.

Ikona jest czymś więcej niż tylko pamiątką osób czy wydarzeń z historii. Ikona nieustającej pomocy, przypominając osoby Jezusa i Maryi w obliczu Męki, w szczególny sposób czyni obecną w naszym życiu Tajemnicę odkupienia w Chrystusie i wstawiennictwo Maryi za tymi, którzy podążają śladami Jezusa. Nieustająca pomoc jest wizerunkiem Maryi, ale przede wszystkim jest obrazem Chrystusa odkupiciela w ramionach Matki.

Ikonę tę można zrozumieć tylko poprzez wiarę i modlitwę. Spojrzenie Maryi jest spojrzeniem matki, która zna cierpienie i ofiarowuje swoją pomoc bez granic.

Poprzez swoją powagę i czułość zaprasza nas Ona do przyjęcia woli Bożej, nawet wtedy, gdy spotykamy cierpienie i krzyż, i do ofiarowania naszego życia w służbie bliźnim, tak jak to uczynił jej Syn.  (O. Juan Manuel Lasso de la Vega Przełożony Generalny Redemptorystów, Rzym, 25.03.1997, Przedmowa do książki Matka Boża Nieustającej Pomocy Ikona, Łaski i Sanktuaria)

ORĘDZIE OBRAZU

Patrząc na obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy należy mieć zawsze na uwadze, że mamy do czynienia z ikoną, wykonaną przez anonimowego autora i namalowaną według stylu Matki Bożej Bolesnej, stosowanego przy przedstawianiu chrześcijańskiej tajemnicy odkupienia.

Co to jest ikona?

Greckie słowo eikón, od którego pochodzi termin ikona, oznacza obraz. Nowy testament stosuje to słowo na pierwszym miejscu do Jezusa Chrystusa: On jest obrazem (ikoną) Boga niewidzialnego (Kol 1,15: Hbr 1,3). Ochrzczeni identyfikując się z Chrystusem również stają się obrazem Boga i świątynią Ducha Świętego (Rz 8,14). Zwyczajnie jednak, kiedy mówimy o ikonie, wskazujemy na obraz przedstawiający Chrystusa, Matkę Bożą lub świętych namalowanych według dokładnych norm technicznych i teologicznych.

Ikona jest czymś więcej aniżeli zwykłym przedstawieniem czy pamiątką wydarzeń czy osób z przeszłości. Ikona czyni obecnym to, co przedstawia. Jest ona punktem spotkania pomiędzy tajemnicą Boga a rzeczywistością ludzką. Dlatego ikona nie jest zwykłym elementem do dekoracji ołtarza. Ikona sama jest ołtarzem. To tłumaczy, dlaczego w liturgiach wschodnich umieszcza się ja po tej samej stronie, co księgę słowa Bożego.

Ikona jest owocem modlitwy. Artyści, którzy malowali ikony tworzyli swoje obrazy w atmosferze pokuty i modlitwy. Podczas gdy pracowali i modlili się, myśleli o tych, którzy kiedyś będą się modlić przed tworzonymi przez nich obrazami. Znaczy to, że malarze ikon, przeważnie mnisi, kontemplowali tajemnicę Boga i treść tej kontemplacji przedstawiali poprzez obraz i kolor. I w ten sposób przekazywali swoją wiarę i duchowość innym wierzącym.

Ikona jest przedmiotem medytacji. Kiedy stajemy przed ikoną w postawie modlitwy, możemy zagłębić się w tajemniczą rzeczywistość, którą przedstawia, i lepiej odkryć wartość modlitwy liturgicznej. Ikony zostały stworzone, by wspomóc kontemplację.

Nieznany autor

Większość malarzy ikon to twórcy anonimowi. Wśród niewielu znanych artystów, którzy malowali ikony matki Bożej Bolesnej, jest Andrea Rizo de Candia (1422-1499) ze szkoły kreteńskiej.

Ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy należy do tej
szkoły, ale nie możemy wskazać dokładnej daty jej powstania. Z dużym prawdopodobieństwem możemy natomiast stwierdzić, że autor był mnichem pochodzącym z Krety.

Matka Boża Bolesna

Ikona Matki Bożej Nieustającej pomocy jest malowana na desce o wymiarach 54 cm x 41,5cm. Na przestrzeni historii otrzymała dwa podstawowe tytuły. Z racji artystycznych, zgodnie z typem obrazu, została nazwana „Matką Bożą Bolesną”. Ikony Matki Bożej Bolesnej zwykły przedstawiać Maryję trzymającą na ramieniu swojego Syna Jezusa, a po bokach aniołów, którzy niosą narzędzia męki.

Inny tytuł ma swoje źródło w pobożności, która nazwał ją: matką bożą nieustającej pomocy”. W naszej ikonie Matka Najświętsza czule spogląda na swoich czcicieli i gotowa jest pośpieszyć im z pomocą we wszystkich potrzebach.

Ikona przedstawia cztery święte postacie: Dziewicę Matkę Boga, Dzieciatko Jezus i świętych archaniołów Michała i Gabriela. Postacie te są opisane przy pomocy liter umieszczonych na ikonie:

MP –ΘΥ  = Matka Boga (po obu stronach górnej części obrazu)
IC – XC = Jezus Chrystus (po prawej stronie głowy Dzieciątka Jezus)
OAM = Archanioł Michał (nad aniołem, po lewej stronie oglądającego obraz)
OAГ = Archanioł Gabriel (nad aniołem, po prawej stronie)

Maryja przedstawiona jest do połowy postaci, ale stwarza wrażenie, jakby stała. Ubrana jest w czerwoną tunikę, granatowy płaszcz od spodu zielony i niebieskie nakrycie głowy, które przykrywa włosy i czoło. Na górnej środkowej części welonu znajduje się złota gwiazda z ośmioma prostymi promieniami, a obok widać krzyż z promieniami na wzór gwiazdy. Głowę otacza kolista aureola.

Oblicze Dziewicy wydaje się być lekko pochylone w stronę Dzieciątka trzymanego na lewym ramieniu. Prawą dłonią Maryja obejmuje ręce Dzieciątka. W jej spojrzeniu przebija czuły smutek. Nie patrzy na swojego Syna, lecz wydaje się rozmawiać z patrzącym na obraz. Oczy koloru miodowego, o kształcie pestki, i mocno podkreślone brwi przydają jej obliczu piękna i wzniosłości.

Dzieciątko Jezus przedstawione jest w całej postaci. Spoczywa na lewym ramieniu Maryi, podczas, gdy jego ręce mocno ujmują jej prawą dłoń. Ubrane jest w zieloną tunikę z czerwonym pasem i okryte czerwonym płaszczem. Opadający sandał prawej nogi pozwala zobaczyć spód stopy, co może oznaczać, że będąc Bogiem jest także człowiekiem. Jezus ma kasztanowe włosy i dziecięce rysy twarzy.

Stopy i szyja wyrażają nagły odruch lęku przed czymś, co ma nadejść. Tym co wydaje się przerażać dziecię, jest wizja męki wyrażona poprzez krzyż i gwoździe ukazywane przez Archanioła Gabriela. Po drugiej stronie Archanioł Michał przedstawia inne narzędzia męki: włócznię, trzcinę z gąbką i naczynie z octem.

Tajemnica Odkupienia

Ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy jest obrazem zawierającym określone przesłanie. Jest katechezą przedstawiającą centralną tajemnicę naszej wiary. Różne elementy w niej ukazane mówią nam o Bogu obecnym wśród nas, o drodze Krzyża, o pełnym miłości wstawiennictwu Maryi i o świetle przyszłej chwały, które oznacza złote tło ikony.

W ciele Maryi obietnica zbawienia stała się konkretną rzeczywistością, kiedy Syn Boży przyjął naszą ludzką naturę. A gdy na krzyżu kończyło się jego ziemskie życie, Maryja była tam obecna jako pierwsza uczennica Mistrza. To właśnie w tych ostatnich momentach Jezus ogłosił Ją Matką wszystkich wierzących: „ Oto Matka twoja” (J 19,27). Maryja przyjmuje nas jako swoje dzieci, aby prowadzić nas do Jezusa.

Największa postacią ikony jest Maryja, lecz nie stanowi ona centralnego punktu obrazu. W centrum ikony znajdują się połączone ręce Matki i Dzieciątka, przedstawione w ten sposób, ze Maryja wskazuje na swojego Syna Jezusa Chrystusa, syna Bożego, który ofiaruje życie za nas wszystkich. Maryja wskazuje Chrystusa, który jest Drogą Prawdą i Życiem. (J 19,25).

Dzieciątko Jezus przedstawione jest jako przeznaczona do złożenia ofiara, która zostaje złożona, tak jak to ukazuje Ewangelista w scenie ofiarowania w Świątyni (Łk 2,22-40). Postawa matki natomiast odnosi się do słów Ewangelii: „ U stóp Krzyża stała jego Matka” (J 19,25), nie zgięta w bólu, ale wyprostowana, czuwająca.

Wszystkie elementy kompozycji uwydatniają rzeczywistość cierpienia, które wyrażone jest na obliczu matki, w gwałtownym ruchu dziecka i poprzez obecność narzędzi męki. Jednocześnie jednak podkreślają triumf Jezusa, zaznaczony poprzez złote tło i uroczysty sposób trzymania narzędzi męki przez aniołów.

Jest zrozumiałym, dlaczego obraz Nieustającej pomocy pociąga do modlitwy miliony chrześcijan, którzy codziennie kontemplują z wiarą Matkę Boga jako Dziewicę Cierpiącą i Nieustającą Pomoc dla ludzkości.

Przez wieki ikona Nieustającej Pomocy była znana tylko w Rzymie. Od 1866 roku jej obecność i kult w sposób niezwykły rozprzestrzenił się na całym świecie. Stało się tak dzięki łaskom, jakie najświętsza Dziewica wyjednała wielu czcicielom oraz dzięki przepowiadaniu misjonarzy redemptorystów.

ŁASKI I DOBRODZIEJSTWA

Nieustanna gotowość Maryi do życzliwej odpowiedzi na błagania i modlitwy wiernych  wyraża często używane określenie „cudowna interwencja”.

Ewangelia św. Jana mówi, że pierwszego cudu dokonał Jezus podczas wesela w Kanie, na prośbę Maryi, swojej matki. Dlatego „cuda” Nieustającej Pomocy, rozumiane są właśnie jako wstawiennictwo Maryi przed Jezusem, jej Synem. Maryja przedstawiona jest na naszej ikonie jako Matka trzymająca w ramionach swojego Syna Jezusa, która jednocześnie patrzy zatroskana na inne swoje dzieci. Dobrodziejstwa i łaski są wyrazem boskiego macierzyństwa Maryi. Okoliczności ludzkiego życia dają jej możliwość okazania swego macierzyństwa. Są one znakami jej pomocy w trudnych problemach naszej codzienności; są sposobem, w jaki może Ona towarzyszyć swoim synom i córkom w ich potrzebach. Jest wiele świadectw ludzi, którzy za pośrednictwem Maryi otrzymali łaski, pomoc, doświadczyli dobrodziejstwa, obrony, pomocy czy wewnętrznego pokoju i w języku wierzącego ludu są one cudami i znakami nieustannego wstawiennictwa Maryi, która czyni widzialnym jedyne i wieczne pośrednictwo swojego Syna.

Jednym z najbardziej wzruszających momentów podczas Nowenny jest właśnie czytanie podziękowań i nowych próśb. Różne osoby z całą prostotą odsłaniają przed Maryją swoje życie, prosząc z ufnością Matkę Bożą  o pomoc lub dziękując za otrzymane dobrodziejstwo. Poza tym należałoby dołączyć do dobrodziejstw spisanych także łaski nieopowiedziane publicznie, ponieważ przyjęte w ciszy serc czcicieli Maryi. Zachęcamy, abyś sam spróbował i doświadczył dobroci Boga Ojca, który przez Chrystusa nie przestaje czynić wielkich dzieł swoim dzieciom za wstawiennictwem najświętszej Maryi Panny.

Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy w kościele Świętej Rodziny jest odprawiana w środy o godz. 18:00. Następnie jest Msza Św. w intencjach zbiorowych.

Opracowała Dorota Janas na podstawie książki „Matka Boża Nieustającej Pomocy Ikona, Łaski i Sanktuaria” wydanej przez Redemptorystów, Rzym 1998